پیستون (Piston) قطعه ای تقریباً استوانه ای شکل است که داخل سیلندر حرکت رفت و برگشتی انجام می دهد. این حرکت پیستون باعث به وجود آمدن چهار عمل اصلی موتور می گردد. چند شیار در قسمت سر پیستون قرار دارد که محل نصب رینگ های آن است و فضای بالای پیستون را نسبت به محفظه ی کارتر آب بندی می کند. در روی پیستون سوراخی برای قرار گرفتن گژن پین جهت اتصال به شاتون تعبیه شده است. جنس پیستون ها از چدن یا آلومینیم است پیستون های چدنی بدنه ای بزرگ تر و سنگین تر دارند. از آن ها در بعضی از خودرو های دیزلی پر قدرت استفاده می شود. در این پیستون ها،  ممکن است اتاق احتراق روی سر پیستون باشد. امروزه در خودرو های سواری و حتی موتور های دیزلی،  از پیستون های آلومینیمی،  به دلیل سبکی و انتقال حرارت بهتر استفاده می گردد،  که به دو روش ریخته گری یا آهنگری ساخته می شوند. گرچه امروزه پیستون های آلومینیمی ریختگی رواج بیشتری دارند اما نوع آهنگری آن برای موتور های سنگین و پر قدرت استفاده می‌شود. پیستون ریختگی متخلخل است و برای دوران بیش از 5000 دور بر دقیقه (PRM) مقاوم نیست. در حالی که پیستون ساخته شده به وسیله آهنگری بدنه ای فشرده و متراکم دارد و حدود 70% مقاومتر از نوع ریختگی آن است.

جهت کارشناسی خودرو خود می توانید به کارشناسان خودرو حامی مراجعه کنید.

پیستون (Piston) قطعه ای تقریباً استوانه ای شکل است که داخل سیلندر حرکت رفت و برگشتی انجام می دهد. این حرکت پیستون باعث به وجود آمدن چهار عمل اصلی موتور می گردد. چند شیار در قسمت سر پیستون قرار دارد که محل نصب رینگ های آن است و فضای بالای پیستون را نسبت به محفظه ی کارتر آب بندی می کند. پیستون از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که ما در این مطلب قصد داریم قسمت های مختلف پیستون خودرو را برای شما شرح دهیم.

قسمت های مختلف پیستون خودرو

تاج پیستون
تاج پیستون همان قسمت بالایی پیستون بوده و شکل آن تاثیر بسزایی بر نحوه احتراق سوخت دارد چنانچه طراحی صحیح آن، باعث اختلاط بهتر سوخت و هوا شده و قدرت بهینه را تولید می‌نماید. تاج پیستون می‌تواند به سه شکل صاف، محدب و یا مقعر طراحی گردد.

دامنه پیستون
دامنه یا تنه پیستون در سه نوع بدون برش، نیمه برش و برش کامل ساخته می‌شود.

شیار رینگ‌ها
شیارها در قسمت بالایی دامنه قرار داشته و رینگ‌ها در داخل آن جای می‌گیرند. رینگ‌ها از جنس چدن ساخته شده و چندین وظیفه اساسی بر عهده دارند:

- کاهش سطح تماس میان پیستون و جداره سیلندر تا حداقل ممکن: افزایش سطح تماس به معنای افزایش اصطکاک بوده و آسیب‌های جدی را به دنبال خواهد داشت؛ شایان ذکر است که رینگ‌ها شاید بعد از مدتی ساییده شده و این امر نیز می‌تواند منجر به افزایش اصطکاک گردد.
- درزبندی محفظه احتراق و جلوگیری از نشت گاز از اطراف پیستون: نشت گاز از اطراف پیستون می‌تواند در کار موتور اختلال ایجاد نماید که رینگ‌ها وظیفه‌ آب‌بندی و جلوگیری از این مورد را بر عهده دارند.
- انتقال گرما از پیستون به جداره سیلندر: همانطور که در بالا عنوان شد دمای پیستون به هنگام کار به شدت افزایش می‌یابد و باید دمای آن کاهش پیدا کند که رینگ‌ها در این امر تاثیرگذار بوده و با انتقال گرمای پیستون به سیلندر که دمای پایین‌تری دارد به کاهش دمای پیستون کمک می‌کند.
- روغنکاری در فاصله بین دیواره سیلندر و پیستون: روغن‍کاری دیواره منجر به کاهش اصطکاک بین دیواره سیلندر و پیستون می‌گردد.
- گژنبین: گژنبین یا انگشتی، میله‌ای توخالی بوده و رابط بین شاتون و پیستون است.

جهت کارشناسی خودرو می توانید به کارشناسی خودرو حامی مراجعه کنید.

پیستون (Piston) قطعه ای تقریباً استوانه ای شکل است که داخل سیلندر حرکت رفت و برگشتی انجام می دهد. این حرکت پیستون باعث به وجود آمدن چهار عمل اصلی موتور می گردد. چند شیار در قسمت سر پیستون قرار دارد که محل نصب رینگ های آن است و فضای بالای پیستون را نسبت به محفظه ی کارتر آب بندی می کند. در روی پیستون سوراخی برای قرار گرفتن گژن پین جهت اتصال به شاتون تعبیه شده است. جهت افزایش قدرت و کشش خودرو از چندین سیلندر و پیستون در خودرو استفاده می کنند. مثلا در دو مدل خودرو با اندازه پیستون های مشابه ، خودرویی که دارای پیستون بیشتری می باشد ، قدرت بیشتری خواهد داشت. بدیهیست که در بلوک سیلندر یک خودرو ، به تعداد پیستون های آن بوش سیلندر تعبیه شده است بنابراین هرچقدر تعداد پیستون های یک خودرو بیشتر شود ، حجم و اندازه بلوک سیلندر آن خودرو نیز افزایش پیدا می کند. مثلا اگر گفته شود خودرویی 4 سیلندر می باشد ، بلوک سیلندر آن ظرفیت قرارگیری 4 پیستون داخل آن را دارا می باشد. در حقیقت باید گفت که این قطعه بخشی از سیستم احتراق داخلی خودرو است که با فشار گاز ناشی از احتراق در محفظه احتراق بالای سیلندر عمل می کند. این قطعه، نیروی ناشی از احتراق را از طریق میله اتصال به سمت پایین و به سوی میل لنگ حرکت می دهد. این قطعه، استوانه ای شکل است که به شاتون متصل می شود و از طریق جریان رفت و برگشت در سیلندر عمل می کند. درواقع، آن را باید قلب موتور دانست.

مکمل‌ها یا به عبارتی Additive ها انواع مختلفی دارند و اصولا به هر ماده‌ای که به مایعات خودرو اضافه شود، مکمل گفته می‌شود. مکمل‌ها برای بنزین، روغن و سایر مایعات خودرو ساخته شده‌اند اما رایج‌ترین مکمل خودرو، اکتان بوستر (Octane Booster) است. مکمل‌های زیادی وجود دارد که هرکدام کاربرد متفاوتی دارند از جمله مکمل تمیز کننده سیستم سوخت، مکمل شوینده سیستم سوخت، مکمل رادیاتور، مکمل روغن موتور، مکمل تمیز کننده کاتالیزور و بسیاری موارد دیگر.

کدام خودروها به مکمل سوخت احتیاج دارند؟

خودروهای کاربراتوری و با حجم موتور کم، نیازی به مکمل سوخت خودرو نداشته و در واقع ریختن اکتان جبرانی، تاثیری در عملکرد آن‌ها نخواهد گذاشت. اما در خصوص خودروهای انژکتوری و دارای ECU (کامپیوتر مرکزی) اوضاع فرق خواهد کرد. این خودروها با داشتن بنزین معمولی یا سوپر، عملکرد متفاوتی خواهند داشت. به ویژه موتورهای توربو شارژ به بنزین‌های دارای اکتان بالا چون بنزین سوپر یا مکمل‌ سوخت خودرو نیاز دارند. سوخت در خودروهای انژکتوری از طریق ECU تنظیم می‌شود و به همین دلیل استفاده از بنزین با اکتان بالا یا ریختن مکمل سوخت خودرو در باک بنزین؛ می‌تواند موجب کاهش مصرف سوخت شده و عملکرد موتور را بهبود بخشد. همین طور برخی از برندهای مکمل سوخت خودرو در توضیحات خود، مدعی هستند که این مکمل‌ها باعث تمیز شدن انژکتور نیز می‌گردند.

تفاوت بنزین سوپر با بنزین معمولی در عدد اکتان آن بوده که در نوع معمولی 88 و در سوپر 91 است!!!.لازم به ذکر است که در دیدگاه اکثر کارشناسان بنزین معمولی دارای عدد اکتان بین 85 تا 90 و بنزین سوپر دارای اکتان بالای 90 است.به‌ طور خلاصه عدد اکتان میزان اشتعال و خودسوزی بنزین را مشخص می‌کند و هرچه این عدد بالاتر باشد کیفیت سوخت بالاتر بوده و درجه خودسوزی بنزین پایین‌تر است. به عبارت دیگر بنزین سوپر در مقابل احتراق مقاومت بیشتری داشته و در فشارهای بالاتر انفجار صورت می‌گیرد. باید توجه داشت که خودسوزی به معنی آن است که بنزین بدون جرقه شمع منفجر می‌گردد؛ این امر برای سوخت خوب اصلا قابل قبول نیست و یک سوخت خوب حتما باید توسط جرقه شمع مشتعل گردد و هر چقدر شعله احتراق به صورت یکنواخت پخش شده و به پیستون برسد انرژی مفید بیشتری را تولید خواهد نمود. در حقیقت موتورهای مدرن و امروزی از بازاری به اسم سنسور کوبیدن یا سنسور تق تق (knock sensor) بهره می‌برند که می‌تواند لرزیدن یا تق تق یک سیلندر را که نشانه‌ای از احتراق نارس است تشخیص بدهد. این سنسورها یک سیگنال به واحد کنترل موتور (ECU) ارسال می‌کنند، ECU نیز زمان‌بندی موتور و زمان جرقه زدن شمع‌ها را تنظیم می‌کند تا تق تق را کاهش بدهد یا از آن جلوگیری بکند. از آن‌جایی که این سنسورها بسیار حساس هستند، خودروهای مجهز به آن حتی زمانی که با بنزین معمولی و بدون سرب کار می‌کنند، به ندرت دچار تق تق می‌شوند. با این حال، از آن‌جایی که زمان‌بندی موتور هنگام استفاده از بنزین اکتان پایین، کمی تغییر پیدا می‌کند، عملکرد موتور مقداری پایین می‌آید و مصرف سوخت نیز اندکی بالا می‌رود. آیا این کاهش عملکرد به اندازه‌ای است که باید به آن توجه کرد؟ پاسخی که به بسیاری از افراد می‌توان داد “نه” است. بر اساس یک ارزیابی، خودرویی که با بنزین معمولی بدون سرب (به جای بنزین سوپر) کار می‌کند، شتاب صفر تا صد آن حدود نیم ثانیه پایین می‌آید. البته این موضوع اخمیت زیادی ندارد مگر این‌که بخواهید در مسابقات درگ شرکت کنید. با این حال، هنوز هم قابل توجیه است که دلایلی داشته باشید که شتاب بیشتری بخواهید، مثلاً دور شدن از ترافیک بزرگراه. برخی کارشناسان معتقدند وقتی در خودروهای لوکس یا عملکرد بالا از بنزین معمولی استفاده شود، افزایش مصرف سوخت به اندازه‌ای خواهد بود که بهای کمتری که بابت خرید بنزین معمولی و ارزان‌تر پرداخت کرده‌اید، عملاً بی اثر خواهد شد. البته این موضوع جای بحث دارد ولی بهتر است آن را مد نظر داشته باشید. دلیل دیگری که افراد از بنزین سوپر استفاده می‌کنند، این است که فکر می‌کنند موتور خودروشان تمیزتر خواهد ماند. شاید علت این باشد که برخی کمپانی‌ها در تبلیغات‌شان اظهار می‌کنند مواد شوینده خاصی به بنزین‌های اکتان بالا اضافه می‌کنند. گفتنی است طبق مقررات آژانس حفظ محیط‌زیست آمریکا همه انواع بنزین باید دارای مواد شوینده موتور باشند. درست است که بنزین‌های اکتان بالا گاهی دارای مواد شوینده بیشتری دارند؛ ولی بنزین‌های اکتان پایین هم می‌توانند موتور ماشین شما را تمیز نگه دارند. اگر فکر می‌کنید میزان زیادی رسوب در داخل موتور ماشین‌تان شکل گرفته است، به راحتی می‌توانید مقداری ماده شوینده موتور از فروشگاه‌های لوازم خودرو خریداری کنید و داخل باک بریزید. به این ترتیب، بر خلاف این که دفترچه راهنمای خودرو لوکس شما می‌گوید خودرو به بنزین سوپر احتیاج دارد، عدم استفاده از آن نیز به موتور آسیب نخواهد رساند. در مجموع می‌توان گفت همه چیز بستگی به خود شما دارد و همانطور که پیشتر گفته شد، بهای کمتری که بابت خرید بنزین معمولی می‌دهید، با افزایش مصرف سوخت بی اثر خواهد شد.

در بسیاری از کشورها، بنزین سوپر، عدد اکتانی برابر با ۹۱ یا ۹۲ دارد و عدد اکتان بنزین معمولی برابر با ۸۷ است. ولی آیا استفاده از بنزین اکتان پایین‌، واقعاً به موتور آسیب می‌رساند. اگر مالک یک خودرو لوکس هستید، این موضوع اهمیت زیادی دارد چون بیشتر کمپانی‌های سازنده خودروهای لوکس بنزین سوپر را توصیه می‌کنند. پاسخ به این پرسش به نوعی پیچیده است ولی از قسمت ساده آن شروع خواهیم کرد. نخستین چیزی که باید چک کنید دفترچه راهنمای خودرو است. این احتمال هم وجود دارد که کمپانی سازنده، بنزین سوپر را توصیه نکرده باشد. بهتر است بدانید برخی خودروهای لوکس ساخت کمپانی‌های فورد و جنرال موتورز، مانند لینکلن MKS و کادیلاک STS به طور خاص برای کار کردن با بنزین معمولی طراحی و تولید شده‌اند. اگر خودرو شما از این دست ماشین‌هاست، موتور نه تنها از مزایای بنزین سوپر بهره‌ای نخواهد برد، بلکه استفاده از آن در دراز مدت برای موتور زیان‌آور خواهد بود. نکته مفید دیگری که وجود دارد این است: ببینید آیا کمپانی سازنده استفاده از بنزین سوپر را “توصیه” کرده است یا موتور واقعاً به آن “نیاز” دارد. اگر استفاده از آن فقط توصیه شده است (که در اکثر موارد این چنین است)، می‌توانید با خیال راحت از بنزین بدون سرب معمولی استفاده کنید، هرچند مقداری از عملکرد را از دست خواهید داد. بنزین اکتان بالا لزوماً از بنزین معمولی بهتر نیست. این بنزین خالص‌تر نیست و مراحل پالایش بهتر و بیشتری طی نکرده است و بر خلاف آنچه برخی افراد تصور می‌کنند، بنزین سوپر موتور را تمیز نمی‌کند. بنزین سوپر فقط بنزینی است که دربردارنده مخلوطی از هیدروکربن‌هایی است که احتراق‌پذیری کمتری نسبت به هیدروکربن‌های بنزین معمولی دارد. شاید به نظرتان عجیب برسد چون موتورهای درون‌سوز به احتراق‌پذیری سوخت اتکا می‌کنند تا آن‌ها را جلو ببرد. در حقیقت بنزین سوپر معمولا سوخت مصرفی اکثر خودرو‌های گران قیمت است که پیشرانه آن‌ها قدرتمند و نیازمند بنزین با عدد اوکتان بالاتر است.

در حال حاضر اکتان بوستر با برندهای مختلف و در سراسر کشور و به ویژه در پمپ بنزین‌ها به راحتی یافت می‌شود. نکته مهم این است که در این بین درصد بالایی از اکتان‌های فروخته شده تقلبی و یا بی کیفیت هستند. این اکتان‌ها نه تنها کمکی به خودرو نمی‌کنند، بلکه در دراز مدت و یا حتی در استفاده‌های اولیه، آسیب‌های جدی به خودرو شما وارد می‌کنند. به علاوه اینکه قرص‌های افزایش اکتان بنزین مورد تایید هیچ موسسه جهانی نبوده و هیچ کمپانی معتبری به تولید آنها نمی‌پردازد. بنابراین از استفاده از این قرص‌ها هم پرهیز کنید. ما در این مطلب قصد داریم بهترین برندهای اکتان بوستر را معرفی کنیم.

بهترین برندهای اکتان بوستر

در ایران برندهایی زیادی به عنوان باکیفیت‌ترین اکتان‌ها شناخته می‌شوند اما این برندها در دنیا جایگاهی نداشته و برای خودروهای مدرن دنیا توصیه نشده‌اند. معتبرترین برندهای اکتان بوستر در دنیا را باید STP، LUCAS، TORCO، ROWE و چنین برندهایی بدانیم. در رابطه با قیمت ها می توان گفت اکتان‌های مرغوب در دنیا قیمتی بین 20 تا 30 دلار برای هر قوطی دارند اما اکتان‌های بسیار مرغوبی هم هستند که گاها قیمت‌های بالاتری هم دارند.

از آنجا که کیفیت بنزین در کشور ما با حد مطلوب فاصله زیادی دارد، لازم است حتی با بنزین سوپر از مکمل اکتان بوستر برای جبران این کیفیت پایین استفاده کنیم. اما در صورت استفاده از بنزین معمولی و به ویژه در خودروهایی که موتور حساس و یا توربو دارند، استفاده از اکتان بوستر ضروری است. این در حالی است که بسیاری از مسئولان بر کیفیت بالای بنزین ایران و عدم نیاز به استفاده از مکمل‌ها تاکید می‌کنند اما دو دلیل کاملا واضح برای رد این نظریه وجود دارد. یک اینکه حتی طبق ادعای مسئولان اگر بنزین ما اکتان 87 داشته باشد، بسیاری از خودروها از جمله خودروهای مجهز به موتور توربوشارژر، خودروهای پورشه، بنز و ب ام و و حتی رنو تلیسمان، پژو 2008 و سیتروئن C3 باید و باید از بنزین با اکتان بالاتر از 93 استفاده کنند. بد نیست اشاره کنیم که طبق توصیه ایران خودرو حتی خودرویی چون دنا پلاس توربو باید از بنزین با اکتان 95 استفاده کنند. نکته دوم این است که طبق آنچه که در ماه‌های گذشته برای خودروهای یادشده و حتی بسیاری از خودروهای دیگر رخ داده، این است که در صورت استفاده از بنزین معمولی و با کیفیت پایین، عملکرد موتور خودرو مختل شده و حتی دچار ناک و افت عملکرد می‌شود. نیازی به گفتن نیست که ادامه این روند، موجب خرابی سنسور اکسیژن و مشکلات اساسی‌تر هم می‌شود.

مزایای استفاده از اکتان در خودروهای وارداتی

۱– افزایش عدد اکتان سوخت به میزان ۵ تا ۱۲ واحد

۲– کاهنده صدور میزان ذرات، هیدروکربن ها، مونوکسید کربن و اکسید‌های نیتروژن

۳– بهبود عملکرد سیستم سوخت و تمیز کردن برخی از بخش‌های آن

۴– افزایش بازدهی موتور

۵– عدم ایجاد رسوب

۶– کمک به کاهش میزان مصرف سوخت

۷– تمیز‌کننده موتور خودرو

۸– جلوگیری از آسیب‌های ناشی از مصرف بنزین با اوکتان پایین

۹– عدم ایجاد آسیب برای کاتالیزور اگزوز و سنسور اکسیژن

۱۰– تراکم سوخت را در موتور بالا برده و بدون تغییر در اندازه آن، قدرت بیشتری به خودرو می‌دهد

۱۱– حفاظت از سوپاپ ها

۱۲– کاهش ریپ زدن

به‌طور خلاصه عدد اکتان میزان اشتعال و خودسوزی بنزین را مشخص می‌کند و هرچه این عدد بالاتر باشد کیفیت سوخت بالاتر بوده و درجه خودسوزی بنزین پایین‌تر است. دانستن عدد اکتان و نوع بنزین مناسب خودرو توسط مالکان امری مهم است که سبب استفاده‌ی بهینه از موتور و افزایش عمر مفید آن می‌شود. پس طبیعی است که توجه به این نکته در مورد خودروهایی که می‌بایست از بنزین سوپر استفاده کنند ضرورت بیشتری می‌یابد. زیرا اگر در خودرویی که به بنزین معمولی احتیاج دارد، بنزین سوپر استفاده شود، فقط از توان خروجی خودرو کاسته می‌شود، در حالی که خودروهایی که نیاز به بنزین سوپر دارند، در درازمدت صدمات جدی موتوری و قطعات مرتبط مانند پیستون، شاتون، میل‌لنگ و حتی بلوک سیلندر را تجربه می کنند. عموم افراد بر این باورند که استفاده از بنزین سوپر، کارایی بهتر و استهلاک کمتری برای موتور به ارمغان آورده و به‌اصطلاح تمیزتر می‏سوزد.

موارد استفاده از بنزین سوپر
- در هوا گرم
- در هوا خشک
- در شهرهایی با ارتفاع کم نسبت به دریا (مانند: رشت، بوشهر، اهواز، ساری، قم و سایر)
- در موتورهای توربو
موارد استفاده از بنزین عادی
- در هوا سرد
- در هوا مرطوب
- در شهرهایی با ارتفاع زیاد نسبت به دریا (مانند: شهرکرد، یاسوج، کرمان، همدان، تهران و سایر)

نحوه و کیفیت احتراق بنزین علاوه بر ساختار داخلی آن، تابع شرایط محیطی نیز هست. چنانچه سازنده بنزین مناسب برای خودروی شما را اعلام نکرده است یا به هر دلیل احساس مثبتی نسبت به عملکرد سوخت خودرو ندارید می توانید از نکاتی که در این مقاله ذکر شده است استفاده کنید. در حقیقت برای تشخیص نوع بنزین مناسب مورداستفاده می‌بایست به چند عامل محیطی اصلی که در تعیین عدد اکتان واقعی تأثیرگذارند، توجه نمود:

 ارتفاع از سطح دریا

هرچه ارتفاع از سطح دریا بالاتر باشد سوخت دیرتر دچار خودسوزی می‌شود و عدد اکتان واقعی بنزین بالاتر است. در مناطق کم ارتفاع همچون شمال کشور به علت ارتفاع کم از سطح دریا با افزايش شديد صدای موتور روبرو خواهید شد که دليل آن نيز تأثیر ارتفاع بر عدد اکتان است. بنابراین در استان تهران كه بسيار بالاتر از سطح دريا است استفاده از بنزين معمولي توصیه می‌گردد حال‌آنکه در شهرهاي شمالي، استفاده از بنزین سوپر مناسب‌تر است.

 ميزان رطوبت و دمای هوا

هرچه میزان رطوبت هوا بیشتر باشد و همچنین دمای هوا کاهش یابد، عدد اکتان بالاتر می‏رود. پس در هوای سرد و مرطوب از بنزین معمولی و در هوای گرم و خشک از بنزین سوپر استفاده کنید.