قطعی شدن عرضه خودرو در بورس
براساس طرح ساماندهی بازار خودرو که کلیات آن در تاریخ 25 آبانماه 99 به تصویب نمایندگان مجلس رسیده است، عرضه خودرو در بورس قطعی است و بزودی نیز وارد فاز اجرایی می‌شود.
با اینکه جزییات دقیق عرضه خودرو در بورس کالا هنوز در دسترس رسانه‌ها قرار نگرفته، اما طبق گفته‌های آقای فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، طرح ساماندهی بازار خودرو بر سه محور استورا است که عبارتند از:
1- الزامی بودن عرضه در بورس کالا برای همه خودروها (بغیر از موارد خاص).
2- برخورد قانونی و مجرمانه با خودروهایی که در بورس کالا عرضه نمی‌شوند.
3- تعیین مالیات سنگین برای آنهایی که زودتر از موعد مقرر، خودروی خریداری شده از بورس کالا را می‌فروشند.
شرایط کلی عرضه خودرو در بورس
براساس طرح ساماندهی بازار خودرو که در آبانماه 99 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، برخی از مهم‌ترین شرایط عرضه خودرو در بورس، به صورت زیر خواهد بود:
1- خودروهایی که تیراژ سالیانه محدودی دارند، نیازی به عرضه در بورس کالا ندارند.
2- خودروسازانی که تیراژ سالیانه آنها از حد مشخصی کمتر باشد، نیازی به عرضه محصولات‌شان در بورس کالا ندارند.
3- در صورت عدم عرضه خودرو در بورس، هم خریدار و هم فروشنده خودرو، بعنوان متخلف شناخته شده و خودرو نیز در حکم کالای قاچاق خواهد بود.
4- در زمان عرضه خودرو در بورس، یک شناسه منحصربه فرد به خودرو تعلق می‌گیرد. به همین دلیل نیز خرید و فروش خودرو در بورس، قابل ردیابی و شفاف خواهد بود.
5- در هر 3 سال، فقط یکبار می‌توان برای خریداری خودرو از بورس کالا اقدام کرد.
6- فروش خودروی خریداری شده از بورس، به مدت 3 سال، امکان‌پذیر نیست. این قانون برای جلوگیری از ورود سودجویان به بورس خودرو، لحاظ شده است.
7- در صورت فروش خودروی خریداری شده از بورس در کمتر از 3 سال، فروشنده باید 80% مبلغ مابه التفاوت قیمت پایه خودرو و قیمت بازار را بعنوان مالیات، بپردازد.
8- خودروهای مشمول عرضه در بورس، هر 6 ماه باید توسط شورای رقابت، مشخص شوند.
9- خودروهای تمام برقی و هیبریدی، به مدت 3 سال، از عرضه در بورس معاف هستند.
شرایط خرید خودرو از بورس
به نظر می‌رسد اکثر شرایطی که در طرح‌های فروش فوق العاده و پیش فروش خودروسازان برای ثبت نام کنندگان خودرو درنظر گرفته شده، برای خریداران خودرو از بورس نیز وجود داشته باشد. مهم‌ترین این شرایط عبارتند از:
1- خریدار خودرو از بورس، باید گواهینامه داشته باشد.
2- با هر کد ملی، فقط می‌توان یک خودرو از بورس خریداری کرد. این محدودیت به مدت 3 سال وجود دارد.
3- خریدار خودرو از بورس نباید پلاک انتظامی فعال داشته باشد.
تفاوت قیمت پایه با قیمت خودرو در بورس
براساس طرح «تولید و ساماندهی عرضه خودرو»، اختلاف قیمت پایه خودرو با قیمت کشف شده خودرو در بورس، قرار است به صندوقی در وزارت صمت واریز شود که:
10 درصد این مبلغ، در صورت افزایش کمی و کیفی خودرو، به خودروساز تعلق می‌گیرد.
20 درصد این مبلغ، بعنوان تسهیلات وام به زوج‌های جوانی که توانایی خرید خودرو ندارند، تعلق می‌گیرد.
20 درصد این مبلغ، برای توسعه حمل و نقل عمومی و برای جایگزینی و نوسازی خودروهای فرسوده، تعلق می‌گیرد.
50 درصد این مبلغ، بعنوان تسهیلات قرض الحسنه برای تحقیق و توسعه به خودروساز تعلق می‌گیرد.
برخورد قانونی با عدم عرضه خودرو در بورس
آبان 99 | آقای فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معدن مجلس، با اشاره به بی‌سابقه بودن طرح عرضه خودرو در بورس کالا، گفته که درحال حاضر نیز برخی کالاها مانند فولاد و لوازم خانگی در بورس عرضه می‌شوند اما همچنان بازار آنها ملتهب است. بنابراین چه تضمینی وجود دارد که پس از عرضه خودرو در بورس، بازار خودرو هم به آرامش برسد.
سخنگوی کمیسیون مجلس، در جواب به این سوال گفته که در طرح ساماندهی بازار خودرو، دو ضمانت اجرایی بسیار مهم داریم تا عرضه خودرو در بورس کالا به سرنوشتی مشابه عرضه فولاد در بورس، دچار نشود. این دو ضمانت که در صورت تصویب طرح ساماندهی بازار خودرو در مجلس، اجرایی می‌شوند، عبارتند از:
1- امکان عرضه خودرو در بازار آزاد، دیگر وجود نخواهد داشت. چراکه در اینصورت، خودرو در حکم کالای قاچاق محسوب شده و توقیف می‌شود.
2- امکان شماره گذاری خودرو در خارج از بورس، وجود ندارد و به همین دلیل نیز خودروهای عرضه نشده در بورس، براحتی قابل شناسایی هستند.
به لطف این دو ضمانت اجرایی، نمایندگان مجلس معتقدند که امکان بروز فساد و تخلف در زمان عرضه خودرو در بورس کالا، به حداقل ممکن خواهد رسید.
عرضه خودرو در بورس با کمک شورای رقابت
مهر 99 | آقای ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، خبر داده که عرضه خودرو در بورس کالا، از برنامه‌های اصلی در طرح ساماندهی بازار خودرو بوده، ضمن اینکه بورس کالا با بورس اوراق بهادار متفاوت است و به همین دلیل، مشکلات بورس اوراق بهادار را در بورس کالا نخواهیم دید.
آقای ایزدخواه همچنین گفته که قیمت خودرو در بورس، براساس عرضه و تقاضا بدست می‌آید. به این ترتیب که قیمت تمام شده تولید خودرو (با حذف هزینه‌های مالی) مشخص شده و سپس شورای رقابت، نرخ سود خودروسازان را تعیین می‌کند. البته مابه التفاوت قیمت تعیین شده و قیمت فروخته شده خودرو در بورس کالا، تماما به خودروساز نمی‌رسد بلکه از طریق راه‌های مختلفی مانند پرداخت مالیات، تشویق خودروساز به تولید بیشتر و همچنین وام کوتاه مدت به خودروساز، هزینه خواهد شد.
در طرح ساماندهی بازار خودرو، اکثر محدودیت‌هایی که برای ثبت نام کنندگان در طرح‌های فروش خودروسازان درنظر گرفته شده، برای خریداران خودرو در بورس نیز همچنان وجود دارد. آقای ایزدخواه در این باره گفته اولویت خرید خودرو در بورس برای افرادی است که گواهینامه دارند و در بازه زمانی مشخصی، خودرو دریافت نکرده‌اند.
همچنین در طرح ساماندهی بازار خودرو، برای جلوگیری از فروش خودروهای خریداری شده از بورس، مالیات‌های سنگینی به مدت 2 تا 3 سال درنظر گرفته شده است.
